„Dzieciństwo bez Przemocy” to ogólnopolska kampania autorstwa Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę organizowana we współpracy z fundacją Dziecko w Centrum. Ma na celu zwiększanie świadomości problemu przemocy wobec dzieci oraz edukowanie w kwestii postępowania w obliczu zagrożenia. Najwyższą wartością dla kampanii jest dobro dziecka. W tym roku działania trwają od 6 października do 19 listopada, w tym czasie organizowane są liczne konferencje, webinary i szkolenia w temacie przemocy oraz jej przeciwdziałania. 

W dniu 15 października bieżącego roku miałam okazję wziąć udział w Konferencji Regionalnej Dzieciństwa Bez Przemocy, która odbyła się w Centrum Kongresowo-Dydaktycznym Uniwersytetu im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Możliwość udziału w tym wydarzeniu uważam za wyróżnienie, a treścią spotkania pragnę się podzielić. 

Głos zabrali zgromadzeni goście oraz organizatorzy, po czym odbył się seans filmów promocyjnych kampanii. Spoty goszczą w mediach społecznościowych, a także wyświetlają się w komunikacji miejskiej. Są poruszające, symboliczne a zarazem czytelne w odbiorze dla każdego. 

Specjaliści o zagrożeniach i możliwościach

Pierwsze wystąpienie należało do prof. UAM dr hab. Jacka Pyżalskiego. Wykład w dużej mierze skupił się na przemocy rówieśniczej w grupie (klasa, chór, drużyna piłkarska). Profesor zwrócił uwagę na to, że przemoc to proces, ma charakter eskalacyjny. Za najważniejsze w reakcji na przemoc rówieśniczą, profesor podał zauważenie problemu w jak najwcześniejszym stadium, co uargumentował „elastycznością” grup dzieci, czyli ich umiejętnością przystosowania się do zmian. 

Następny wykład poprowadziła Monika Sajkowska – ekspertka w Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę. Przybliżyła nam szczegółowe cele kampanii: społeczną wrażliwość, reagowanie, uważne rodzicielstwo, świadome dzieci i systemowe rozwiązania. Przedstawiła także ciekawe, chwilami jednak zatrważające dane statystyczne dotyczące przemocy wobec dzieci. Jednym z przykładów jest odsetek osób przyzwalających na kary fizyczne wobec dzieci w 2025 roku, czyli aż 36% badanych. Tylu dorosłych świadomie akceptuje tę formę przemocy. Jest to problem na poziomie wartości, moralności, świadomości i empatii, z którym kampania stara się pracować, w celu zmniejszenia takiej postawy wśród dorosłych do minimum.

Trzecie z kolei przemówienie, pani Marty Puciłowskiej-Schielmann, wiceprezeski Fundacji Instytutu Cyfrowego Obywatelstwa, skoncentrowane było na zagrożeniach świata cyfrowego. Jedną z psychologicznych reakcji na technologię, jest tak zwany „techno stres”, czyli współczesna choroba adaptacyjna, poczucie lęku, napięcia, przytłoczenia i zmęczenia występującą technologią – w domu, w szkole, w pracy. Termin ten po raz pierwszy został użyty w 1984 roku i z biegiem czasu coraz silniej towarzyszy społeczeństwu. Internet i media to nieodłączny element codzienności zarówno dzieci, nastolatków, jak i dorosłych oraz osób starszych. Media społecznościowe mogą kojarzyć się w pierwszej chwili z młodzieżą, ale badania wyżej wymienionego Instytutu pokazują, że na portalach społecznościowych zalogowanych jest 60% osób dorosłych. Powinniśmy zastanowić nad naszą cyfrową higieną i być odpowiedzialnymi za cyfrowy świat. Zdrowe korzystanie z technologii to nasza wspólna odpowiedzialność – starajmy się w cyfrowym świecie budować bezpieczną przestrzeń zarówno dla dzieci, jak i dla siebie.

Wystąpienie prof. Ewy Mojs również było skupione na tematyce cyfrowej. Dzięki temu wykładowi dowiedziałam się o „Nerwicy Librusowej”, która jest nazwą zjawiska uporczywego sprawdzania aplikacji lub strony dziennika elektronicznego dziecka. Rozwiązanie to pozwala „śledzić” w czasie rzeczywistym obecność ucznia, jego oceny i ewentualne przewinienia. U rodzica nasila się potrzeba kontroli i chęć bycia na bieżąco z informacjami dotyczącymi postępów dziecka. Pani profesor podsumowała humorystycznie, że „dziennik elektroniczny to zło”. 

Wspólna rozmowa, wspólny cel

Ostatnim punktem był panel dyskusyjny na temat „Bezpieczne dziecko online i offline – wspólna misja, różne kompetencje, siła współpracy”, który poprowadziła Paulina Kirschke, a udział w rozmowie wzięli: dr Igor Bykowski (Wielkopolski Kurator Oświaty), Agata Dawidowska (Rzeczniczka Praw Uczniowskich), Marta Puciłowska-Schielmann (wiceprezeska Fundacji Instytutu Cyfrowego Obywatelstwa) oraz Justyna Piekarska (edukatorka i trenerka Fundacji Dziecko w Centrum).

Rozmowa była podsumowaniem wystąpień prelegentów. Tematem przewodnim była rzecz jasna przemoc i ochrona dzieci, a towarzyszyły im cyfrowy świat, edukacja, szkoła, szanse, wartości i moralność. Ciekawym pytaniem postawionym w rozmowie, było „czy nauczyciele mają czas?”, które wynikało z dyskusji o narzuconym tempie pracy i wymaganiach programów nauczania. Czy nauczyciele mają czas na obserwowanie, badanie oraz podejmowanie reakcji w sytuacji zagrożenia dobra dziecka? Myślę, że mają, ale wciąż zbyt mało, co udowadniają statystyki przemocy rówieśniczej, często zdarzającej się w szkole – 66% dzieci to ofiary tej formy przemocy. Dr Igor Bykowski wypowiedział dwa niezwykle trafne zdania, będące odpowiedzią, podsumowaniem, a także wskazaniem kierunku zmian, które powinny zajść, by dzieciom nie działa się krzywda: „Ludzie są z natury dobrzy” oraz „System nie działa”. 

Zmiana zaczyna się od działania jednostki

Konferencję uważam za niezwykle wartościową, a „Dzieciństwo bez Przemocy” to inicjatywa, która jest bezdyskusyjnie potrzebna – nie tylko dzieciom, które trzeba chronić, ale i dorosłym, których trzeba uczyć i uświadamiać. Finał kampanii „Dzieciństwo bez Przemocy” odbywa się 19 listopada w Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Przemocy wobec Dzieci. Tego dnia budynki miast w całej Polsce podświetlają się na czerwono w symbolicznym sprzeciwie wobec ogromnego problemu przemocy wobec dzieci. 

Przemoc ma niestety miejsce każdego dnia, jest blisko nas, pamiętajmy o tym i reagujmy, póki nie jest na to za późno. PrzeMOC zabiera dziecku MOC, poMOC daje dziecku MOC.

Wiktoria Piskorska