Halloween już za nami, ale chłodne dni i coraz dłuższe wieczory stanowią idealne tło do oglądania filmów grozy. Do tej powszechnie lubianej kategorii zalicza się horror – niezwykle obszerny i fascynujący gatunek, który skupia się na mrocznych stronach rzeczywistości. Jego zadaniem jest przede wszystkim przestraszyć widza. Ten efekt twórcy uzyskują, korzystając z różnych zabiegów i konwencji w zależności od podgatunku. 

Skąd wziął się horror? Fascynacja tym, co nieznane i przerażające towarzyszy ludziom od zarania dziejów. Przerażające motywy odnajdziemy w ludowych wierzeniach i legendach  kultur całego świata. Horror rozumiany współcześnie miał swoje początki już w kinie lat 20. i 30. XX wieku, a jego korzenie sięgają jeszcze wcześniej, bo znajdziemy je w XIX-wiecznej literaturze gotyckiej. To właśnie wtedy powstały klasyczne powieści, takie jak „Frankenstein” czy „Dracula”, które inspirowały późniejsze, ikoniczne adaptacje filmowe.

Dlaczego lubimy się bać?

Wiemy już, że duża część z nas lubi czuć dreszcz emocji, a horror to idealne do tego medium, ale dlaczego? Horror pozwala doświadczyć tych emocji w kontrolowanych warunkach, w których jako widz nie mamy styczności z realnym zagrożeniem. Pomaga zdystansować się od problemów życia codziennego, oswoić i symbolicznie zmierzyć się z własnymi lękami. Stricte naukowym wyjaśnieniem jest to, że kiedy odczuwamy strach, nasz organizm uwalnia między innymi dopaminę, czyli „hormon dobrego samopoczucia”, której wyrzut odczuwamy jako przypływ szczęścia i euforii. Obcowanie z horrorem to doświadczenie dla naszego mózgu, które można porównać do jazdy rollercoasterem. Nic więc dziwnego, że ten gatunek ma tak wielu fanów. 

Jednym z licznych powodów stojących za popularnością horroru jest mnogość jego podgatunków sprawiająca, że prawie każdy widz będzie w stanie znaleźć coś dla siebie. 

Horror psychologiczny

Jak sama nazwa wskazuje, koncentruje się na manipulacji stanem psychicznym widza. Wzbudza w nim niepokój, ale nie opiera się na elementach zaskoczenia czy zjawiskach paranormalnych. 

Do tego podgatunku możemy zaliczyć filmy takie jak: „Lśnienie”, „Mother!”, „Czarny Łabędź”, „Ostatniej nocy w Soho”, „Domek w górach”, „Dziedzictwo. Hereditary”.

Slasher

Charakteryzuje go szybka akcja i sceny przemocy. Wyróżnia się charakterystyczną fabułą, w której seryjny morderca zabija grupę ludzi, zazwyczaj w bardzo brutalny sposób. 

Do tego podgatunku możemy zaliczyć filmy takie jak: „Halloween”, „Piątek 13”, „X”, „Pearl”, „Teksańska masakra piłą mechaniczną”, „Koszmar z ulicy Wiązów”.

Horror ludowy

Jego akcja często toczy się na odizolowanych wsiach, w małych społecznościach lub w naturze. Charakteryzuje się obecnością tajemniczych rytuałów i wierzeń ludowych, a także motywami pogańskimi lub przedchrześcijańskimi.

Do tego podgatunku możemy zaliczyć filmy takie jak: „Midsommar”, „W biały dzień”, „Lamb”, „Kult”, „Czarownica: Bajka ludowa z Nowej Anglii”, „Waleria i tydzień cudów”, „Rytuał”.

Body horror

Koncentruje się na różnych rodzajach deformacji i degradacji ludzkiego ciała. Wzbudza w widzu obrzydzenie. Często pojawiają się w nim choroby, wirusy czy pasożyty. Body horror dotyka głęboko zakorzenionych lęków związanych z fizycznością i psychologiczną tożsamością człowieka.

Do tego podgatunku możemy zaliczyć filmy takie jak: „Mucha”, „Hellraiser. Wysłannik piekieł”, „Substancja”, „Wideodrom”, „Coś”, „Kieł”.

Na zakończenie kilka popularnych tytułów i platform streamingowych, na których można obejrzeć wspomniane filmy:

Netflix – „TO” (2017), „Halloween” (1978), „Uciekaj” (2017), „Teksańska masakra piłą mechaniczną” (1974), „Czarownica: Bajka ludowa z Nowej Anglii” (2015), „Piła” (2004) .

Amazon Prime – „Krzyk (1996), „Dziedzictwo. Hereditary” (2018), „American Psycho” (2000), „Czarownica: Bajka ludowa z Nowej Anglii” (2015), „Mandy” (2018) (do wypożyczenia).

Disney Plus – „Obcy” (1979), „Mucha” (1986), „Zabójcze ciało” (2009).

Max – „To my” (2019), „Czarownica: Bajka ludowa z Nowej Anglii” (2015), „Milczenie owiec” (1991), „Hannibal” (2001), „Lighthouse” (2019), „Carrie” (1976), „Teksańska masakra piłą mechaniczną” (1974).

Karolina Gwis