„Ta książka za parę lat będzie artefaktem zwycięstwa i radości” – mówił podczas poznańskiej premiery książki „Jowita zostaje. Historia 10 dni ruchu studenckiego” jeden ze współautorów Krystian Szadkowski, który pracę przy tej publikacji nazwał „najważniejszym doświadczeniem naukowym swojego życia”. 

4 kwietnia w Collegium Maius miała miejsce premiera książki „Jowita zostaje”. Niebawem podobne wydarzenia odbędą się w innych miastach Polski – w Warszawie i Krakowie. Liczba gości zdecydowanie przekroczyła przewidywania organizatorów i sala 218 pękała w szwach. Gdy wszystkie miejsca zostały zajęte, osoby siadały na podłodze, a nawet stały na korytarzu. Wśród gości znaleźli się nie tylko studenci, ale także pracownicy naukowi różnych wydziałów UAM. 

Książka jest owocem intensywnej trzymiesięcznej pracy ponad 100 osób. Znajdują się w niej szczegółowe opisy okupacji DS Jowita z grudnia 2023, harmonogram działań, cała zgromadzona dokumentacja, 57 wywiadów z uczestnikami protestów, a także autorskie teksty, analizy, refleksje i masa zdjęć. Wydanie stało się możliwe dzięki pomocy Fundacji Róży Luksemburg oraz Fundacji Edwarda Lipińskiego.

– Nie ma bardziej aktualnej książki o losach młodych ludzi na rynku pracy, na rynku mieszkaniowym, na uniwersytetach, w akademikach… – mówił Krystian Szadkowski, który poprowadził spotkanie. Oprócz niego wypowiadało się troje współtwórców książki i uczestników okupacji. Był również czas na podzielenie się refleksjami przez osoby przybyłe na spotkanie.

„Jowita zostaje” powstała przede wszystkim po to, aby zarchiwizować działania podejmowane przez ruch studencki przez ostatni rok. Autorzy zwrócili uwagę na to, że podobne wydarzenia szybko popadają w zapomnienie i dziś prawie nikt już nie wie o okupacji rektoratu z 2018 roku. Podkreślili też znaczenie odradzającego się ruchu studentów i studentek skierowanego na problemy socjalne. Jak mówią, dalej trzeba walczyć o to, żeby ten ruch mógł istnieć. Chcą być uznanym głosem studentów, innym niż Samorząd Studencki, który obecnie ustawowo jest jedynym reprezentantem grona osób studiujących.

Podczas dyskusji wielokrotnie była też podkreślana rola wspólnoty, a także struktur związkowych podczas okupacji DS Jowita. To właśnie te ostatnie sprawiły, że szybkie i skoordynowane działanie stało się możliwe.

– Zaplecze techniczne, sanitarne, żywność, organizacja, to jest niesamowicie ważne i wymaga to zaangażowania wewnątrz, żeby dobrze dysponować środkami, ale też grup z zewnątrz, jak np. Food not Bombs [który zapewniał posiłki uczestnikom okupacji] – wyliczała jedna ze współautorek, Tosia Łubińska. Podkreślone zostały także działania kolektywu Rozbrat na rzecz protestów wokół Jowity.

Dyskutowane były również zmiany, których potrzebuje uniwersytet. Szymon Radomski zwracał uwagę na to, że wielu studentów bardzo szybko rezygnuje ze studiów – jeszcze podczas pierwszego roku albo od razu po pierwszym stopniu. Często przyczyną są problemy socjalne i ekonomiczne.

– Biegamy od uczelni do pracy. Jesteśmy zmęczeni. Nie mamy, kiedy budować społeczności, a kampusy świecą pustkami, bo wszyscy starają się tylko przetrwać do końca miesiąca. Wspólnota między studentami i wyjście poza skostniałe struktury uniwersyteckie – tego potrzebuje alternatywny uniwersytet – mówi jedna z uczestniczek ruchu studenckiego, Nadia.

Z wielu wypowiedzi, które padły podczas premiery książki, wynika jeden wniosek – walka o DS Jowita rzuciła światło na znacznie więcej problemów. Studenci i studentki protestowali już nie tylko w obronie akademika, ale sprzeciwiali się też coraz gorszym warunkom socjalnym i działaniu uniwersytetu na zasadzie korporacji, zamiast wspólnoty. Ta walka nadal trwa, a okupacja Jowity, choć zakończona sukcesem, w skali kraju jest jedynie początkiem.

– Chcemy, żeby ta książka była krytykowana, żeby okupacja była krytykowana i żeby kolejne okupacje, protesty, odnogi ruchu studenckiego były tylko lepsze – mówiła na koniec Aleksandra Taran. – Tylko dzięki temu jest szansa, że się czegoś nauczymy, a nie będziemy w kółko tkwić w tym samym kołowrotku powstających i upadających ruchów.

Karolina Szmygin

Książka jest dostępna za darmo na stronie wydawnictwa Heterodox oraz na spotkaniach autorskich.